Czym jest metoda PECS?
PECS –to metoda komunikacji alternatywnej i wspomagającej dzieci ze spektrum autyzmu lub innymi zaburzeniami rozwoju, szczególnie z trudnościami komunikacyjnymi. Na czym polega?
Metoda PECS (Picture Exchange Communication System) jest stosunkowo nową formą usprawniania nauki komunikacji, została opracowana przez behawiorystę Andrew Bondy`ego i logopedę Lori Frost. Głównym jej założeniem jest skupienie się na momencie samego zainicjowania rozmowy. Metoda polega na wymianie obrazków lub symboli w celu porozumiewania się.
Realizowanie metody PECS jest podzielone na sześć etapów. Zanim rozpocznie się właściwa terapia, nauczyciel poprzez obserwację ucznia określa, co lubi, czego potrzebuje, czego się dopomina. Dokonuje tzw. „oceny wzmocnień”, czyli rzeczy, miejsc, osób nagradzających dziecko. Na ocenę składa się: wywiad z osobami bliskimi, obserwacja ucznia w sytuacjach tzw. „wolnego dostępu” (np. w czasie swobodnej zabawy), wreszcie następuje formalna ocena wzmocnień – określenie, które rzeczy dziecko lubi najbardziej (które będą najlepszymi wzmocnieniami). Faza pierwsza metody PECS polega na uczeniu się zamiany obrazków na czynności lub przedmioty, których uczniowie potrzebują w danej chwili. Ten etap nosi nazwę Jak się porozumiewać. W drugiej fazie uczniowie również posługują się obrazkami i uczą się ich wymiany na przedmiot lub czynność, lecz w innych niż początkowo miejscach. W tej fazie pojawia się więcej osób niż w etapie początkowym, zwiększona jest także odległość. Trzeba więc wykazać się w nim nie lada cierpliwością. Dlatego też ten etap nazwany jest Odległość i cierpliwość. Faza trzecia to Rozróżnianie obrazków. W tym etapie wprowadzona jest nauka dokonywania wyboru obrazków. Zadaniem uczniów jest wskazanie rzeczy, o którą proszą spośród dwóch lub więcej obrazków. Etap czwarty to Budowanie zdań. W tej fazie uczestnicy terapii z pomocą obrazków budują proste zdania ze słowem „Chcę”. Uczą się także, jak rozbudowywać zdania za pomocą czasowników, przymiotników i przyimków. W etapie piątym Odpowiadanie na pytania uczniowie wykorzystują PECS do odpowiedzi na pytanie „Czego byś chciał/chciała?” Ostatnia faza to Komentowanie. Uczestnicy są uczeni nie tylko komentowania, ale też odpowiedzi na pytania: „Co słyszysz?”, „Co widzisz?, „Co to jest?”
Metoda PECS skierowana jest nie tylko do dzieci, lecz dla osób w każdym wieku z rozmaitymi trudnościami komunikacyjnymi, poznawczymi i fizycznymi. Warunkiem jest pewna sprawność manualna. Ważną cechą metody PECS jest to, że duży nacisk kładzie się w niej na komunikację w naturalnych warunkach (podczas interakcji społecznych, w domu, w przedszkolu, w szkole). Zaletą tej metody jest też brak konieczności posiadania specjalistycznego oprogramowania czy pomocy edukacyjnych. Wystarczą rysunki, obrazki, zdjęcia czy piktogramy, później ujęte w formę książki komunikacyjnej (np. tablet ze specjalnym oprogramowaniem „Mówik”). Jest możliwość wprowadzenia do terapii pomocy w postaci urządzenia generującego mowę (SGD). Może ono się okazać przydatne w momencie, gdy uczeń zaczyna już samodzielnie budować zdania. PECS ma jednak swoje ograniczenia. Nie będzie przydatny dla osób z poważnymi ograniczeniami koordynacji wzrokowo-ruchowej (uczeń musi widzieć obrazek i być w stanie podać go drugiej osobie).
Metoda PECS jest coraz popularniejszym sposobem terapii osób ze spektrum autyzmu. Osoby objęte programem tej metody poznają potęgę komunikacji, uczą się dzielenia informacjami i uczuciami z innymi ludźmi. Najważniejsze jest, aby terapia była dostosowana do indywidualnych potrzeb uczestnika oraz jego możliwości.
Opracował: Paweł Skibniewski