Na czym polega praca psa przewodnika?

To bardzo trudne i odpowiedzialne zadanie. Na czym polega? Jakie psy mogą zostać
przewodnikami? Kto może korzystać z ich pomocy?

Oczywiście nie każdy pies może zostać przewodnikiem. W końcu zapewnia on poczucie bezpieczeństwa i komfortu swojemu właścicielowi – osobie niewidomej. Ze względu na swoje cechy, najczęściej psami przewodnikami zostają golden retrievery i labradory. Pies przewodnik musi lubić przebywać z ludźmi, być stabilny psychicznie i wykazywać odporność na stres. Nie może przejawiać jakichkolwiek zachowań agresywnych. Musi być też odpowiedniej, przynajmniej średniej wielkości – tak, aby poradzić sobie z prowadzeniem dorosłego człowieka.

Psy przewodniki są wybierane już na etapie wyboru rodziców szczeniąt. Wybiera się psy o dobrym zdrowiu i charakterze. Z urodzonego miotu, po wielotygodniowej obserwacji i testach behawioralnych wybiera się osobniki najlepiej rokujące. Następnie przechodzą one gruntowną socjalizację, czyli są przygotowywane na wszystko, co może ich spotkać w pracy z przyszłym właścicielem – uczą się, jak zachowywać w obecności ludzi i innych zwierząt, jak korzystać z komunikacji miejskiej, jak poruszać się po chodniku itd. Proces szkolenia psa przewodnika łącznie trwa około dwóch lat. Umiejętności, które pies nabywa w trakcie szkolenia specjalistycznego to m.in. kilka lub też kilkanaście komend takich jak skręć w lewo, skręć w prawo, pokaż mi drzwi, wskaż wolne miejsce. Bardzo ważna jest również kwestia tzw. wyuczonego nieposłuszeństwa – pies nie wykonuje polecenia swojego właściciela wtedy, gdy mogłoby to narazić go na niebezpieczeństwo. Pies przewodnik najczęściej może służyć swojemu panu przez 8 lat, później przechodzi na emeryturę, nie jest już bowiem w stanie fizycznie podołać trudom bycia przewodnikiem. Zdarzają się przypadki, gdy pracuje ze swoim właścicielem dłużej. W wypadku zakończenia służby czworonogi są przekazywane do rodzin zastępczych lub zostają z właścicielem, ale nie pełnią już swoich funkcji. Nie każda osoba niewidoma może korzystać z pomocy psa przewodnika. Musi być bowiem, poza oczywistą dysfunkcją wzroku, sprawna fizycznie. Powinna również posiadać dobrą orientację przestrzenną i dobrze się poruszać za pomocą białej laski. Tylko takiej osobie pies przewodnik będzie w stanie pomóc. Pies nie rozpoznaje przecież świateł sygnalizacji czy nie rozróżnia numerów autobusu, to osoba niewidoma musi wiedzieć, dokąd chce iść. Pies prowadzi osobę niewidomą środkiem chodnika, co zapewnia jej bezpieczeństwo. Ostrzega ją o przeszkodach, typu krawężnik czy schody. Potrafi również wskazać wolne miejsce w komunikacji miejskiej. Co ciekawe, potrafi nawet rozpoznać przeszkody na wysokości głowy osoby niewidomej. Posiadanie psa przewodnika ma tę przewagę nad białą laską, że umie on inteligentnie rozwiązywać powstałe trudne sytuacje. Jeśli np. padła komenda „idź prosto”, a jedyna możliwa droga prowadzi w prawo, to pies będzie wiedział, że należy skręcić bez wydania polecenia. Bardzo ważne jest to, że pies przewodnik nie może wykazywać żadnych agresywnych zachowań wobec innych ludzi ani zwierząt – nie można go więc traktować jako obrońcę.

Procedura starania się o psa przewodnika jest dość skomplikowana. Rekrutacja jest kilkuetapowa, najpierw należy wypełnić specjalną ankietę. Jeśli kandydat przeszedł ją pomyślnie, następuje około 4-5 dniowe szkolenie, które obejmuje zajęcia z weterynarzem i treserem. Odbywają się również warsztaty psychologiczne, pomagające w podjęciu decyzji, czy pies to właściwy wybór. Osoba niewidoma zapoznaje się również z aspektami prawnymi posiadania psa przewodnika. Jest też sprawdzana jej umiejętność poruszania się z białą laską, uwzględniając również sposób chodzenia oraz tempo. Po zakończeniu całego szkolenia niewidomy podejmuje z pomocą tresera i psychologa decyzję, czy pies to właściwy wybór. Jeśli kandydat na właściciela będzie dalej zdecydowany i spełnia wszystkie kryteria, po pewnym okresie oczekiwania pies zostanie mu przyznany. Osoba niewidoma, do której pies już trafił, uczestniczy wraz z przyznanym jej czworonogiem w dwutygodniowym kursie, w czasie którego zżywa się z nim i uczy się z nim współpracować. Na sam koniec kursu odbywa się egzamin ze współpracy psa z osobą niewidomą. Jeśli przebiegnie pomyślnie, niewidomy otrzymuje zaświadczenie potwierdzające posiadanie owego psa.

Ważna informacja dla osób postronnych, które spotkają na swojej drodze osobę niewidomą z psem przewodnikiem – choćby pies wyglądał niezwykle sympatycznie, absolutnie nie wolno go głaskać ani w żaden sposób zaczepiać. Pamiętajmy, że jest on „w pracy” i musi być czujny, aby sumiennie wykonywać swoje obowiązki. Od tego zależy zdrowie, a może także życie osoby niewidomej. Oczywiście, pies nie jest maszyną i lubi się bawić, ale powinien to robić tylko w domu, ze swoim właścicielem. W ten sposób buduje się między nimi głębsza więź i zaufanie, które są absolutnie niezbędne w ich współpracy.

Podsumowując: pies przewodnik pełni niezwykle istotną i odpowiedzialną funkcję. Dzięki niemu osoby niewidome mogą o wiele lepiej funkcjonować w społeczeństwie. Zadanie ludzi, którzy spotykają go na co dzień z właścicielem jest bardzo proste – wystarczy go ignorować. W ten sposób najlepiej pomożemy mu w wykonaniu jego zadania.

 

opracował: Paweł Skibniewski

Comments are closed.