Picture Exchange Communication System
PECS (Picture Exchange Communication System) jest jedną z metod ukierunkowanych na rozwijanie inicjowania zachowań komunikacyjnych w naturalnych warunkach. To system komunikowania przez wymianę obrazkową.
Celem tej metody jest przede wszystkim rozwijanie umiejętności porozumiewania się u dzieci, które nie potrafią komunikować się za pomocą mowy, gestów lub mimiki. Uważana jest za skuteczniejszą od innych w nauce komunikacji osób autystycznych, szczególnie tych nisko funkcjonujących, z tego względu, że nie wymaga umiejętności nawiązywania kontaktu wzrokowego oraz naśladownictwa. Procedury PECS umożliwiają szybkie wycofywanie podpowiedzi słownych, przez co wzmacnia się motywację do samodzielnej komunikacji. W metodzie PECS dziecko uczone jest spontanicznego wyrażania swoich potrzeb za pomocą symbolu, obrazka reprezentującego konkretny przedmiot lub aktywność. W metodzie stosuje się książki komunikacyjne zawierające symbole lub zdjęcia dostosowywane do indywidualnych możliwości użytkownika.
Założenia metody PECS bazują na zasadach stosowanej analizy zachowania, a szczególnie na analizie zachowań werbalnych B.F. Skinnera. Zachowania komunikacyjne są nauczane za pomocą stosowania procedur podpowiadania (i ich wycofywania) oraz strategii wzmacniania. Rozwijanie umiejętności komunikacyjnych za pomocą PECS składa się z sześciu faz:
- Polega na nauczeniu dziecka wymiany symbolu na konkretne, wysoce pożądane przedmioty lub aktywności.
- Uczymy dziecka pokonywania odległości oraz wytrwałości do osiągnięcia pożądanego celu.
III. Nauka różnicowania symboli, gdzie początkowo dziecko wybiera spośród dwóch rzeczy – preferowanej i mało interesującej, następnie uczy się różnicować dwie i więcej ikony wzmocnień.
- Wprowadzenie paska zdaniowego w książce komunikacyjnej, mającego na celu naukę budowania zdań.
- Reagowanie wyrażeniem prośby – odpowiadanie na pytanie „Co chcesz?”
- Komentowanie.
Jak widać powyżej, dzięki zastosowaniu PECS, osoba mająca trudności z mową i komunikacją, ma szansę nabyć umiejętności w obszarze językowym (rozwija słownik, rozumienie, uczy się budowania zdań), uczy się funkcjonalnej komunikacji w wielu różnych sytuacjach i miejscach, przede wszystkim w naturalnych warunkach, w czasie interakcji społecznych, co pozwoli wykorzystać ten system do realizacji swoich potrzeb i celów. Część użytkowników PECS z czasem skutecznie przechodzi na komunikację werbalną.
Ilona Cebula-Jędrak
Bibliografia:
Autyzm i AAC. Alternatywne i wspomagające sposoby porozumiewania się w edukacji osób z autyzmem pod red. B.B.Kaczmarek i A. Wojciechowskiej, Kraków 2015r.
